Onur Özdemir

Daha önce kaleme aldığım “Supination” – “Pronation” – “High Arch” – “Flat Foot” ve türevleri ve Hangi ayağa, hangi koşu ayakkabısı? yazılarımda New Balance 1260v5 modeli seçimime giden yoldan bahsetmiştim.
Bugün, bu ayakkabılarla 800 km’den fazla koştum ve artık değiştirme zamanı geldi. Bu nedenle hem bu yazılara bir güncelleme olması, hem de benim gibi karar aşamasında sorun yaşayanlar için fikir vermesi açısından yeni bir yazıyla karşınızdayım.

Koşu ayakkabısı seçmek sadece ayak numarasına ya da markaya bakmakla olmuyor. Hele ki benim gibi “yüksek ark ama içe basan” biriyseniz, internetten bulduğunuz bilgiler sizi daha da çok kafanızı karıştırabilir. Bu yazı hem benim yaşadığım deneyimi hem de şu anda piyasadaki güncel koşu ayakkabılarını kapsayan bir rehber niteliğinde.

🦶 Ayak Yapım: Yüksek Ark (High Arch) + İçe Basma (Overpronation)

Ortopedi doktorları ve internet yazıları yüksek arkın genelde dışa basmaya (supinasyon) yol açtığını söyler. Bu doğru olabilir ama benim gibi esnek vücut yapısına sahipseniz işler değişiyor. Ayak ortası yere temas etmediği için vücut dengeyi sağlamak adına bacakları içe doğru yönlendiriyor ve sonuç: overpronation. Benim için tanı bu şekilde kondu. Hatta ayak analizi sırasında arkadan çekilen video görüntülerinde, gerçekten içe bastığımı net olarak gördük. Bu nedenle ayak kemerim yüksek olsa da supinasyon değil, pronasyon odaklı ayakkabılara yönelmem gerekiyordu.

🩺 Özel Tabanlık ve Ayakkabı Uyumu

Ortopedi merkezi tarafından bana özel tabanlık yapıldı. Bu tabanlık:

• Ayak çukurumu dolduruyor
• Ayağın yere daha dengeli basmasını sağlıyor

Bu nedenle aldığım her ayakkabının içindeki orijinal tabanlığı çıkarıp kendi tabanlığımı kullanıyorum. Dolayısıyla ayakkabı seçiminde şunlara dikkat etmem gerekti:

• İç hacmi geniş olmalı
• Tabanı çıkarılabilir olmalı
• Ayağı çok “zorlayarak” yönlendiren sert yapılar içermemeli

🧠 Araştırma ve Karar Süreci (O dönem)

İnternetteki bilgiler çok kafa karıştırıcıydı:

• Yüksek ark = dışa basma → cushioning ayakkabı
• Düz taban = içe basma → motion control ayakkabı
• Ama ben yüksek ark olmama rağmen içe basıyordum

O dönem şu sonuca vardım:

“Benim tabanlığım zaten iç desteği sağlıyor. Bu durumda ayakkabıdan beklediğim şey, denge ve yastıklama. O hâlde motion control bir model seçmem doğru olur.”

Ve o zamanın modelleri arasından New Balance 1260v5’i seçtim. Hem fiyat olarak avantajlıydı, hem de o dönemki test sonuçlarına göre en dengeli modeldi.

🧪 Kullandıktan Sonra Deneyimim

İlk 10+ km koşudan sonra gözlemim şuydu:

• Tabanlık ayağımı alttan destekliyor
• Ayakkabının iç kısmı zaten daha dolgun → içe basmayı sınırlıyor
• “İstesen de içe basamıyorsun” gibi bir hissiyat oluşuyor

🆕 Güncel Bilgilerle Model Önerileri (2025)

Bugün elimizde çok daha gelişmiş, yumuşak ama dengeli ayakkabılar var. İşte benim gibi yüksek ark + içe basma + özel tabanlık kullanan biri için en uygun güncel modeller:

Marka	Model	Neden Uygun?
New Balance	Fresh Foam X Vongo v5	Rehberlik tipi destek, esnek yapı, özel tabanlıkla uyumlu
ASICS	Gel-Kayano 30/31	Ayak yönlendirmesi “müdahaleci” değil, üst yapı rahat
New Balance	860v14	Destekli ama yumuşak, geleneksel stabilite çizgisi

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Dar kalıplı ve çok nötr ayakkabılardan uzak durun. (Nike Pegasus, NB 1080 vs.)
• Medial post’lu (çok sert destekli) ayakkabılar, özel tabanlıkla birleşince fazla müdahale edebilir.
• Drop 4 mm ve altı olan ayakkabılar (minimalist olanlar) yüksek ark sahipleri için riskli olabilir.

🎯 Son Söz

“Yüksek arkınız var diye mutlaka dışa basacağınızı, düz tabansanız mutlaka içe basacağınızı varsaymayın. Ayak bir sistemdir, vücut dengeler. Siz kendi bedeninizi dinleyin.”

Ayakkabı seçimi genelleme değil, kişisel farkındalıkla yapılmalı. Tabanlıkla birlikte çalışan bir ayakkabı sizi doğru hizalar, rahat ettirir ve sakatlıktan korur.